Phát huy truyền thống cách mạng, xây dựng quê hương Quảng Trị giàu mạnh như mong ước của Đại tướng Đoàn Khuê

TS. VÕ VĂN HƯNG, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị

Đại tướng Đoàn Khuê, người con ưu tú của quê hương Quảng Trị đi xa, nhưng hình ảnh một người đồng chí gần gũi thân thương, một đảng viên kiên trung, suốt đời tận tụy chiến đấu vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của Nhân dân, một nhà lãnh đạo, chỉ huy xuất sắc, có uy tín lớn của quân đội ta vẫn còn mãi mãi in đậm trong lòng đồng bào, đồng chí và quê hương.

Đại tướng Đoàn Khuê sinh ngày 23 tháng 10 năm 1923 tại thôn Gia Đẳng, xã Triệu Lăng, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Sinh ra tại một vùng quê nghèo bãi ngang ven biển, người dân chủ yếu làm nghề chài lưới, quanh năm bám biển mưu sinh, đời sống vô cùng khó khăn, thiếu thốn. Trải qua bao biến cố thăng trầm, người dân thôn Gia Đẳng, xã Triệu Lăng vẫn một lòng son sắt với quê hương, cần cù lao động và sẵn sàng đứng lên, anh dũng chiến đấu, hy sinh bảo vệ quê hương, đất nước.

Truyền thống yêu nước nồng nàn ấy đã hun đúc, nuôi dưỡng và hình thành nên phẩm chất giản dị, bản lĩnh kiên cường, tình yêu quê hương đất nước và chí hướng cách mạng cho nhiều thế hệ, tiêu biểu là đồng chí Đoàn Khuê - người con ưu tú của quê hương Quảng Trị anh hùng.

Kế thừa truyền thống yêu nước của gia đình và quê hương, năm 1939, lúc 16 tuổi, đồng chí Đoàn Khuê đã hoạt động trong phong trào thanh niên phản đế, trở thành Bí thư thanh niên Phủ Triệu Phong. Cuối năm 1940, đồng chí bị địch bắt giam ở nhà lao Quảng Trị, sau đó bị đưa đi nhà đày Buôn Ma Thuột. Mặc dù tuổi đời còn rất trẻ, thời gian hoạt động ở Quảng Trị không nhiều, nhưng đồng chí đã có nhiều đóng góp quan trọng cho phong trào cách mạng của quê hương, nhất là việc tuyên truyền, giáo dục lực lượng thanh niên, học sinh về lòng yêu nước, thương dân và lòng căm thù giặc sâu sắc, để thanh niên, học sinh sớm giác ngộ cách mạng.

Chính những năm tháng hoạt động bí mật trên quê hương và rèn luyện trong nhà tù đế quốc đã tôi luyện nên bản lĩnh cách mạng kiên trung, ý chí sắt đá, để đồng chí vượt qua mọi gian khổ, trở thành người chiến sĩ, người chỉ huy gan dạ, mưu trí, sáng tạo trên khắp các chiến trường.

Trải qua nhiều cương vị khác nhau, hoạt động ở nhiều vùng, nhiều địa phương, nhiều chiến trường, dù ở bất cứ nơi đâu, làm gì, từ chiến sĩ Quân giải phóng đến lúc trở thành Đại tướng - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đồng chí luôn đem hết sức mình cống hiến cho Đảng và Nhân dân, đặt lợi ích của cách mạng, của dân tộc lên trên hết; luôn sâu sát cơ sở, tổng kết thực tiễn, giữ vững tính Đảng, tính nguyên tắc, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhân dân giao phó.

Quê hương Quảng Trị, mảnh đất gió Lào cát trắng nhưng sâu nặng nghĩa tình luôn là nỗi nhớ khôn nguôi của đồng chí Đoàn Khuê. Trong suốt cuộc đời, dù ở đâu và trên cương vị nào, đồng chí vẫn dành nhiều tình cảm sâu nặng đối với quê hương đất mẹ. Trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, đồng chí luôn kịp thời động viên, cổ vũ Đảng bộ, quân và dân Quảng Trị vượt qua khó khăn, cùng cả nước quyết tâm chiến đấu và chiến thắng.

Đất nước thống nhất, mặc dù bộn bề công việc nhưng đồng chí vẫn hướng về quê hương với bao trăn trở, lo toan và để lại nhiều kỷ niệm sâu sắc. Về thăm quê, đồng chí đã đi đến nhiều vùng, nhiều địa bàn dân cư, tìm hiểu cặn kẽ tình hình; lắng nghe ý kiến và nguyện vọng của bà con, thăm hỏi ân cần đồng chí, đồng bào; quan tâm động viên chăm lo đến sản xuất, sinh hoạt và đời sống của Nhân dân.

Là người con ưu tú của quê hương Quảng Trị, với trọng trách trong Quân đội, là đại biểu Quốc hội khóa VII, VIII, IX và X tham gia sinh hoạt tại Đoàn Đại biểu tỉnh Quảng Trị, đồng chí đã dành nhiều thời gian về với Quảng Trị, giữ mối liên hệ mật thiết với cử tri, gần gũi với nhân dân và gắn bó với quê hương. Đồng chí luôn coi đó là mối liên hệ chính trị trong cuộc đời hoạt động của mình. Hơn ai hết, là người con quê hương, đồng chí thấu hiểu những nỗi nhọc nhằn, vất vả của người dân Quảng Trị, vì vậy mong ước lớn nhất của đồng chí là quê hương phải ngày càng đổi mới phát triển vươn lên.

Trong buổi tiếp xúc cử tri tại xã Triệu Lăng, cảm thông được nỗi khó khăn của địa phương đồng chí xúc động nói: “Quê hương mình bị chiến tranh tàn phá nặng nề, tôi rất cảm thông trước hoàn cảnh khó khăn của bà con, nguyện vọng của bà con muốn xây dựng đường sá, làm thủy lợi, vay vốn để xóa đói giảm nghèo là nguyện vọng chính đáng. Tuy nhiên, hiện nay trong hoàn cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, Đảng và Nhà nước cùng một lúc phải giải quyết rất nhiều công việc, nhiều nơi còn khó khăn hơn ta rất nhiều. Vì vậy, bà con phải phát huy tinh thần tự lực cánh sinh, tự thân mỗi bà con phải cố gắng vươn lên để rồi cùng với Nhà nước khắc phục khó khăn”.

Đồng chí nhấn mạnh: “Tôi tin rằng với tiềm năng vốn có từ vùng đất, vùng biển và bản lĩnh của người dân quê ta, đặc biệt là với những giá trị truyền thống cách mạng là những di sản tinh thần vô giá mà các thế hệ cách mạng đi trước đã để lại, bà con quê mình chắc chắn sẽ vượt qua những khó khăn thử thách trước mắt để xây dựng quê hương mình ấm no, đàng hoàng như những địa phương khác”[1].

Thấm nhuần lời căn dặn và tâm huyết của đồng chí Đoàn Khuê, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Trị đã kiên trì, bền bỉ vượt qua khó khăn, gian khổ, nỗ lực phấn đấu đạt nhiều thành tựu, cùng cả nước thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới. Với sự hỗ trợ, giúp đỡ của Trung ương, các địa phương trong cả nước và bạn bè quốc tế; phát huy cao độ sức mạnh nội sinh, sự đồng thuận xã hội, nhận diện rõ những tiềm năng, lợi thế; Đảng bộ và các thế hệ lãnh đạo tỉnh luôn thể hiện rõ sự quyết tâm và khát vọng bằng những hành động thực tiễn, cụ thể để Quảng Trị đi lên trên con đường đổi mới và phát triển.

Từ năm 1989 đến nay, nền kinh tế của tỉnh Quảng Trị liên tục tăng trưởng: Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) bình quân đạt 7,8%/năm, cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, với gần 80% phi nông nghiệp. Quy mô nền kinh tế tăng 190 lần, thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 10 lần, tổng thu ngân sách địa phương tăng hơn 300 lần so với năm 1989. Năm 2021, trong bối cảnh khó khăn chung do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhưng tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm của tỉnh đạt 6,5%, xếp thứ 3 trong 14 tỉnh, thành phố vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền trung và đứng thứ 18 trong cả nước[2].

Nông nghiệp đạt những kết quả toàn diện từ khả năng tận dụng và khai thác lợi thế của từng vùng, miền. Những năm gần đây, tỉnh đã tập trung phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch trong chuỗi liên kết để nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; nhiều sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh đã tổ chức được chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, được công bố chỉ dẫn địa lý, có chỗ đứng trên thị trường nội địa và xuất khẩu như: gạo hữu cơ và các sản phẩm organic Quảng Trị, cà phê Arabica Khe Sanh, tiêu Cùa...

Những thành tựu đó đã làm thay đổi diện mạo đời sống người dân, bộ mặt nông thôn khởi sắc, đời sống nông dân được cải thiện và từng bước nâng cao, khoảng cách phát triển giữa nông thôn và thành thị ngày càng thu hẹp. Quảng Trị là tỉnh từ chỗ trắng về công nghiệp, cho đến nay đã có ngày càng nhiều công trình dự án về công nghiệp năng lượng, công nghiệp chế biến được triển khai, đem lại một diện mạo mới.

Đến nay, trong toàn tỉnh đã hình thành và đưa vào hoạt động 3 khu công nghiệp, 15 cụm công nghiệp, 7.770 cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Đặc biệt, công nghiệp năng lượng đã trở thành hướng đột phá mang lại nguồn lợi kinh tế đầy tiềm năng. Trên địa bàn tỉnh có 19 dự án điện gió, 3 dự án điện mặt trời và 11 dự án thủy điện được đưa vào vận hành thương mại, tạo điều kiện, tiền đề để Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng của khu vực và miền Trung.

Không chỉ là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng, thương mại - dịch vụ ngày càng trở thành ngành kinh tế quan trọng có đóng góp lớn cho ngân sách, giải quyết nhiều việc làm cho xã hội. Du lịch có bước phát triển, hướng tới trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, hạ tầng các khu, cụm, điểm du lịch được quan tâm đầu tư. Nhiều di tích lịch sử cách mạng và danh thắng được trùng tu, tôn tạo, khôi phục và gìn giữ khai thác...

Đầu tư kết cấu hạ tầng kỹ thuật, nhất là hạ tầng giao thông được chú trọng. Đến nay, tỉnh đã xây dựng một mạng lưới giao thông rộng khắp, kết nối thành thị với nông thôn, đồng bằng với miền núi... Hệ thống hạ tầng đô thị, y tế, giáo dục, công trình phục vụ hoạt động văn hóa, thể thao, cơ sở nghiên cứu khoa học, công nghệ được đầu tư đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của người dân và phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.

Một nền kinh tế có phương thức manh mún, lạc hậu khi mới lập lại tỉnh, nay đã có sự phát triển toàn diện và có những mũi đột phá hiệu quả. Nhiều chỉ tiêu văn hóa xã hội của tỉnh đạt cao hơn mức bình quân chung của cả nước. Công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể được quan tâm. Các chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước được triển khai đồng bộ, kịp thời, hiệu quả; ưu tiên tập trung các nguồn lực đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa. Công tác giảm nghèo và an sinh xã hội thường xuyên được chăm lo thực hiện tốt[3].

Trong dịp đồng chí Đoàn Khuê đến thăm và làm việc với đồn biên phòng Cù Bai, đồng chí căn dặn: mỗi tấc đất, ngọn cỏ, lá cây trên biên giới quốc gia đều là máu, là thịt của Tổ quốc, quân nhân biên giới mãi đoàn kết, hiệp đồng thật tốt để giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ, góp sức xây dựng tuyến biên giới Việt - Lào thông tuyến biên giới của tình hữu nghị cao đẹp và bền vững.

Thực hiện lời chỉ dạy của đồng chí, các lực lượng hoạt động trên tuyến biên giới Việt - Lào luôn đoàn kết gắn bó, đoàn kết chặt chẽ quân dân, gắn kết xây dựng phát triển kinh tế với giữ vững an ninh quốc phòng, tăng cường quan hệ hợp tác và ra sức vun đắp tình hữu nghị với bạn Lào ngày càng bền chặt. Đây chính là quan điểm xuyên suốt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền tỉnh.

Là địa bàn trọng yếu về quân sự, quốc phòng, thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh sẽ tạo môi trường và điều kiện thuận lợi trong thu hút đầu tư, thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Từ nhận thức đó, tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, hiệu quả việc phối hợp phát triển kinh tế xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh; thường xuyên chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh, an ninh chính trị được tăng cường, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc. Phối hợp thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, biển đảo. Tăng cường quan hệ đối ngoại và hợp tác quốc tế, nhất là thường xuyên củng cố, vun đắp mối quan hệ hữu nghị đặc biệt với hai tỉnh Savanakhet và Salavan của nước bạn Lào.

Với Quảng Trị quê hương - mỗi bước phát triển đi lên của quê nhà là niềm vui lớn của Đại tướng Đoàn Khuê. Đồng chí luôn tự hào, tin tưởng vào khả năng, ý chí tự cường của con người Quảng Trị qua những lần tiếp xúc cử tri ở tỉnh, đồng chí đã chỉ rõ: “Với Quảng Trị, nếu nói đến tiềm năng, phát triển thì tiềm năng lớn nhất là con người.

Con người Quảng Trị trung dũng kiên cường trong đấu tranh, một lòng một dạ theo Đảng, nhất định sẽ giữ vững bản lĩnh, phát huy trí tuệ trong công cuộc đổi mới quê hương đất nước. Những con người đó không khuất phục trước kẻ thù tàn bạo nào, dù đó là kẻ thù hùng mạnh nhất thế giới, nhất định sẽ chiến thắng nghèo nàn lạc hậu, Quảng Trị sẽ từng bước vươn lên đi tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn minh”[4].

Nói chuyện với Đoàn Thanh niên, đồng chí căn dặn: “Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ để giải phóng dân tộc, chiến công của quân dân Quảng Trị đã đi vào lịch sử như một thiên anh hùng ca sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng, với những sự tích thần kỳ và địa danh bất hủ tự hào về Quảng Trị, là thế hệ trẻ kế tục xuất sắc truyền thống các thế hệ đàn anh, thi đua lập nghiệp và sẵn sàng bảo vệ Tổ Quốc đưa Quảng Trị đến một tầm cao mới, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng”[5].

Xác định trong các nguồn lực tiềm năng để xây dựng Quảng Trị phát triển, trở thành tỉnh có trình độ phát triển thuộc nhóm trung bình cao vào năm 2025 và thuộc nhóm tỉnh khá của cả nước vào năm 2030 thì nguồn lực tiềm năng về con người Quảng Trị có tính quan trọng, tiên quyết. Quán triệt quan điểm con người là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển trong quá trình hội nhập quốc tế; Quảng Trị luôn xác định con người là nhân tố quyết định. Chính vì vậy, việc phát huy những phẩm chất tốt đẹp của con người Quảng Trị là việc làm có ý nghĩa quan trọng vừa cấp bách, vừa lâu dài.

Quảng Trị là vùng đất có bề dày lịch sử văn hóa, trải qua nhiều thời đại, con người trên mảnh đất này đã vượt qua mọi thử thách gian nan để làm nên những kỳ tích hào hùng trong đấu tranh và xây dựng, để lại nhiều di sản văn hóa truyền thống vô cùng quý báu mà ngày nay chúng ta có trách nhiệm trân trọng, nâng niu, gìn giữ và phát huy.

Trong một lần về thăm và làm việc với tỉnh Quảng Trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã gửi tâm huyết: “Ngoài những tiềm năng sẵn có thì với Quảng Trị, truyền thống cách mạng anh hùng cũng là một nguồn lực, động lực để thúc đẩy phát triển. Tỉnh Quảng Trị đã anh hùng trong chiến đấu phải thành công trong kiến thiết dựng xây... Đảng bộ tỉnh từng được tôi luyện qua thử thách phải thực sự là hạt nhân, là đầu tàu, phải là một “lũy thép” vững vàng, đoàn kết thống nhất cao để đưa Quảng Trị bứt phá đi lên”[6].

Ý thức rất sâu sắc nguồn lực xây dựng con người, trong chiến lược phát triển kinh tế văn hóa xã hội của tỉnh, Đảng bộ tỉnh quan tâm, đề cao công tác xây dựng Đảng trong các cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp, tập trung đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng nhằm nâng cao nhận thức, củng cố và tăng cường sự thống nhất về tư tưởng chính trị trong Đảng bộ, sự đồng thuận trong nhân dân.

Nâng cao bản lĩnh chính trị, trí tuệ, tính chiến đấu của toàn đảng bộ tập trung lãnh đạo, cụ thể hóa, thể chế hóa Nghị quyết đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XVII, trong đó chú trọng phát huy năng lực của các cấp ủy đảng trong việc quán triệt, vận dụng, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng sát đúng với tình hình địa phương, đơn vị và chủ động sáng tạo trong lãnh đạo tổ chức thực hiện.

Tự hào với truyền thống quê hương, với bề dày lịch sử, văn hóa và truyền thống cách mạng của quê hương Quảng Trị anh hùng, cùng với những thành quả đã đạt được trong thời gian qua, những kinh nghiệm quý báu của các thế hệ đi trước, trên chặng đường sắp tới, đón nhận những thời cơ mới, vận hội mới; với ý chí, niềm tin, khát vọng, bản lĩnh, sáng tạo, đổi mới; Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Quảng Trị nguyện đoàn kết một lòng, đồng thuận, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đưa tỉnh Quảng Trị phát triển trở thành một tỉnh trong nhóm trung bình cao của cả nước vào năm 2025, là tỉnh khá vào năm 2030. Thực hiện công cuộc xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho mỗi người dân Quảng Trị như mong ước của Đại tướng Đoàn Khuê - người con yêu tú của quê hương.

[1] Bộ Quốc Phòng - Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Đại tướng Đoàn Khuê - cuộc đời và sự nghiệp cách mạng, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2010, tr.568.

[2] Bộ Quốc phòng - Tỉnh ủy Quảng Trị, Giải phóng Quảng Trị và chiến đấu bảo vệ Thành cổ năm 1972 - Nửa thế kỷ xây dựng, đổi mới và phát triển, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2022, tr.790.

[3] Bộ Quốc phòng - Tỉnh ủy Quảng Trị, Giải phóng Quảng Trị và chiến đấu bảo vệ Thành cổ năm 1972 - Nửa thế kỷ xây dựng, đổi mới và phát triển, Sđd, tr.793.

[4] Bộ Quốc Phòng - Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Đại tướng Đoàn Khuê - Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng, Sđd, tr.569 - 570.

[5] Bộ Quốc Phòng - Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Đại tướng Đoàn Khuê - Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng, Sđd, tr.570.

[6] Bộ Quốc phòng - Tỉnh ủy Quảng Trị, Giải phóng Quảng Trị và chiến đấu bảo vệ Thành cổ năm 1972 - Nửa thế kỷ xây dựng, đổi mới và phát triển, Sđd, tr.795.